“Đồng chí, chị tìm ai?”

Một cô gái trẻ tầm đôi mươi nhìn cô từ trên xuống dưới, chủ động lên tiếng.

Trang Lam mặc áo sơ mi trắng, chân váy xanh dài, đi giày da nhỏ. Dù quần áo có hơi cũ và lỗi thời, nhưng khí chất tao nhã cùng vẻ ngoài xinh đẹp khiến người ta không thể xem thường.

Cô lịch sự đáp:

“Đồng chí, tôi muốn hỏi về kênh nhận bản thảo của nhà xuất bản, các anh chị thu nhận thể loại nào, nhuận bút tính ra sao?”

Nghe vậy, cô gái thả lỏng hơn. Người phụ nữ trước mặt trông chỉ tầm hai mươi ba, hai mươi bốn tuổi nhưng khí chất rất mạnh mẽ, khiến cô ấy có chút ảo giác như đang tiếp đón lãnh đạo xuống kiểm tra công tác.

Cô gái đưa cho Trang Lam một tờ giấy:

“Những thể loại này chúng tôi đều nhận. Đây là địa chỉ gửi bài, không có nhuận bút, chỉ có trợ cấp. Trên đó ghi rõ, chị xem đi.”
“Cảm ơn đồng chí.”

Trang Lam mỉm cười nhận lấy, chăm chú đọc. Nhà xuất bản nhận nhiều thể loại bài viết: văn chương, sản xuất nông nghiệp, tản văn, thơ ca, truyện ngắn… Trợ cấp được chia thành nhiều mức, dao động từ 3-6 tệ/1000 chữ, đánh giá dựa trên chất lượng nội dung.

Thực ra, khoản trợ cấp này chính là nhuận bút, chỉ là đổi cách gọi. Trong thời buổi ai nấy đều nơm nớp lo sợ, người viết càng ngày càng ít, vì sợ lỡ lời mà rước họa vào thân. Chỉ cần một từ sai cũng có thể bị quy chụp tư tưởng lệch lạc. Nhưng chính vì thế mà nguồn bản thảo của nhà xuất bản cũng dần cạn kiệt. Để khuyến khích người viết, họ buộc phải đổi cách gọi từ “nhuận bút” thành “trợ cấp”.

Nhìn mức trợ cấp này, Trang Lam cảm thấy cũng tạm ổn. Trong thời đại “lương ba mươi sáu tệ là cả gia tài”, công nhân thành phố một tháng mới được chừng ấy tiền. Gạo giá 0,15 tệ/kg, đường trắng 0,8 tệ/kg, thịt lợn 0,6 tệ/kg. Viết một vạn chữ có thể nhận từ 30 đến 80 tệ. Trong khi đó, thu nhập cả năm của nông dân còn chưa tới 50 tệ.
Cô lấy giấy bút ghi lại những thông tin quan trọng.

Thời gian vẫn còn sớm, cô dạo quanh phòng, dừng lại trước quầy tạp chí tin tức quốc tế.

Cô gái trẻ để ý thấy cô từ nãy. Ban đầu cứ nghĩ Trang Lam chỉ lướt qua, không ngờ cô đứng đó hơn mười phút, chăm chú đến mức quên cả thời gian.

Cô gái chủ động bước đến, đứng cạnh cô:

“Trên đó viết gì vậy?”

Phải biết rằng, thời này rất ít người biết ngoại ngữ. Nhà xuất bản treo tạp chí quốc tế không chỉ để trưng bày, mà còn ngầm tìm kiếm người biết tiếng Anh.

Trang Lam giải thích:

“Người đầu tiên trên thế giới đã nhập thành công ký tự trên bàn phím máy tính. Đó là phát minh của Steve Wozniak, đánh dấu cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển máy tính.”

Cô gái trẻ tròn mắt kinh ngạc. Ban nãy cô chỉ hỏi thử, không ngờ Trang Lam thực sự đọc hiểu ngoại ngữ.
Cô ấy mừng rỡ nắm tay cô:

“Đồng chí, chị theo tôi một chút! Tôi có một bài viết, chị có thể giúp tôi dịch nó không?”

Trang Lam nhìn đồng hồ, hơi do dự: “Tôi chỉ còn hai mươi phút nữa là phải đi. Bài có dài lắm không? Nếu dài quá, e là tôi không kịp.”

Cô gái trẻ có chút thất vọng, nhưng vẫn nói tiếp: “Không sao, cứ dịch trước đi, được bao nhiêu hay bấy nhiêu.”

Trang Lam theo cô ấy vào một phòng họp nhỏ trên tầng một. Cô gái đưa cho cô một tờ báo và một tờ giấy trắng.

Nhìn tiêu đề, Trang Lam nhận ra đây là bài dịch thuộc lĩnh vực nhân văn. Cô không hỏi nhiều, chỉ cầm bút lên và bắt đầu viết.

Ngoài đời, cô đã quen làm việc với tiếng Anh trong thời gian dài. Các bài nghiên cứu cô thực hiện đều phải được công bố song ngữ, nên so với dịch các văn bản học thuật mang tính chuyên ngành cao, dịch bài báo nhân văn như thế này dễ dàng hơn nhiều. Không cần lo lắng về thuật ngữ chuyên môn hay tính chính xác tuyệt đối.

Bút của Trang Lam lướt nhanh trên trang giấy, từng câu chữ trôi chảy như thể cô không cần suy nghĩ mà vẫn có thể chuyển ngữ chính xác. Chỉ trong hai mươi phút ngắn ngủi, cô đã viết kín hai trang giấy. Cô gái đứng bên cạnh sững sờ nhìn, hai mắt mở to kinh ngạc.