“Bà ơi, con đau bụng, nên ngồi trong nhà xí hơi lâu một chút thôi ạ.” Phùng Nguyên Xuân vừa giải thích, vừa cười hì hì: “Bà ơi, hôm nay nếu chưa làm xong hết việc ở ruộng, thì mai cứ để một mình con làm tiếp cũng được.”

Nguyên Xuân vốn xuất thân từ nông thôn, hồi bé đã theo ba mẹ ra đồng làm việc không ít. Sau này tốt nghiệp đại học, dù đi làm ở thành phố, mỗi dịp nghỉ lễ Quốc Khánh hay Quốc tế Lao động, cô đều tranh thủ về quê phụ giúp việc đồng áng.

Cộng thêm ký ức của nguyên chủ, mấy việc đồng áng thế này với cô chẳng khác gì trò con nít.

“Bắt mày gánh nước phân, người toàn mùi hôi thối, không sợ sau này bị người ta chê à.” Bà nội lườm cháu gái. Dù sao Nguyên Xuân cũng là đứa cháu gái cả, đang trong độ tuổi bàn chuyện lấy chồng không thể để người ta dị nghị được.
Bà cụ cằn nhằn xong thì cúi đầu tiếp tục nhổ cỏ.

Ruộng này là khu đất riêng của người trong thôn họ Phùng, trong ruộng có không ít người cũng đang làm việc. Có người nhìn thấy cảnh ấy thì cười đùa: “Dì Đinh à, dù cháu gái nhà dì có gánh nước phân đi nữa thì vẫn có khối người tranh nhau cưới nó đấy, ai mà chê được.”

Bà nội Phùng họ Đinh, người trong thôn đều gọi thân mật là dì Đinh.

Thím ba Phùng là Đinh Tiểu Đào và chị dâu Đinh Xuân Lệ đều là người cùng thôn với bà cụ khi còn ở bên nhà mẹ đẻ.

Bà nội cười hiền: “Thì đúng là thế. Trong vòng mười dặm tám thôn này, thử tìm xem còn cô gái nào vừa xinh lại vừa chăm chỉ bằng con bé nhà tôi không. Ai cưới được nó đúng là có phúc mấy đời.”

“Có phúc thì có phúc thật đấy, nhưng mà… nhà dì đòi sính lễ hơi cao quá. Ở nông thôn này, nhà ai có thể kham nổi trăm đồng tiền cưới? Lại đâu phải con gái thành phố, hàng tháng đều đều lĩnh lương.” Một giọng nói cất lên, rõ ràng đầy vẻ chua chát.
Một đứa con gái mà đòi sính lễ tới cả trăm đồng? Quá đắt đỏ rồi.

Lưu Thanh Thu – mẹ của Nguyên Xuân – nghe vậy thì ngẩng đầu, giọng không cao cũng không thấp nhưng cực kỳ sắc bén: “Chị Gấu Thặng à, con trai thành phố cưới vợ cũng đâu chỉ một trăm đồng là xong? Người ta còn đòi “ba xoay một kêu”*, hai mươi bốn cái chân, cộng thêm hai ba trăm tiền cưới thế mới gọi là đắt đỏ đấy. Nhà tôi chỉ lấy một trăm, đã là nhẹ nhàng lắm rồi.”

Dừng lại một nhịp, bà còn không quên đâm thêm một nhát:

“Con bé Nguyên Xuân nhà tôi đâu phải con bé thất học, nó có trình độ trung học phổ thông đàng hoàng. Một trăm đồng cưới một cô gái học vấn như vậy, lời quá rồi còn gì.”

Chị Gấu Thặng: “…”

Chị Gấu Thặng – người mù chữ: “…”

Chị ta nghi ngờ bà Lưu đang đá xéo mình.
Nhưng lại không thể phản bác, đành ngậm đắng nuốt cay, tức mà không làm gì được.

Thế là chị ta dồn cơn tức vào con gái. Thấy con gái đang ngẩn ngơ đứng nhìn, chị ta tức tối gắt lên: “Cái thứ con gái mất nết, đến làm việc cũng lười biếng! Không thấy trời sắp tối à, còn không lo làm cho xong đi!”

Dứt lời, chị ta túm lấy tóc con gái đánh cho mấy cái liền, khiến cô bé Phùng Chiêu Đệ khóc oà lên.

Nhà họ Phùng vẫn cắm cúi làm ruộng, ai nấy như thể chẳng nghe thấy gì cả.

…

Bên phía nhà họ Trần.

Vừa về đến cổng, Trần Sinh Quân đã nghe tiếng mẹ – bà Trần – từ trong nhà hét ầm lên: “Trời đất ơi, Sinh Quân! Mặt mày sao thế này? Là đứa nào đánh con ra nông nỗi này? Còn chảy cả máu nữa! Nói cho mẹ biết, mẹ phải đi tính sổ với nó!”

“Mẹ, không ai đánh con đâu. Con tự vấp phải gốc cây đập mặt vô đấy thôi.” Trần Sinh Quân cúi gằm mặt, không dám nói là mình bị một cô gái đè ra đánh.

Bà Trần trừng mắt, giận dữ vỗ vào lưng con trai một cái rõ đau: “Đồ chết tiệt, mày định làm mẹ tức chết đấy à? Mặt bị đánh đến sưng như vậy, còn có dấu tay rõ ràng thế kia mà dám bảo là đυ.ng cây? Nói! Là đứa nào đánh mày? Đừng tưởng nhà mình nghèo thì muốn bắt nạt là bắt nạt sao. Tao không phải loại dễ bắt nạt đâu!”

“Mẹ, con đau muốn chết rồi, mẹ có thể đừng hỏi nữa được không?” Trần Sinh Quân vừa bực vừa xấu hổ, ôm mặt đi vào gian nhà tranh ở phía đông.

…

(*) Ba xoay 1 kêu là ý chỉ sính lễ quá cao khiến nhà trai xoay sở khắp nơi vẫn không đủ, cuối cùng chỉ biết than thở.